Từ năm 2026, xe máy, mô tô chạy xăng sẽ không còn được phép lưu thông trong Vành đai 1 của Hà Nội. Đến năm 2030, tất cả phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch sẽ bị hạn chế tại khu vực đô thị trung tâm, trong nỗ lực thực hiện một “cuộc cách mạng xanh” mà chính quyền Thủ đô đang gấp rút chuẩn bị.
Chỉ Thị 20: Khởi Động Cuộc Cách Mạng Xanh
Vào ngày 12/7/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 20, yêu cầu Hà Nội thực hiện hàng loạt biện pháp nhằm bảo vệ môi trường. Một trong những yêu cầu quan trọng là cấm lưu thông xe mô tô, xe máy chạy bằng nhiên liệu hóa thạch trong Vành đai 1 từ ngày 1/7/2026. Bắt đầu từ 1/1/2028, ô tô cá nhân dùng xăng dầu cũng sẽ được hạn chế trong Vành đai 1 và 2. Đến năm 2030, sẽ mở rộng ra toàn bộ phương tiện cá nhân chạy nhiên liệu hóa thạch trong khu vực Vành đai 3.
Chủ tịch UBND TP Hà Nội, Trần Sỹ Thanh, nhấn mạnh tại một cuộc họp với Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam hồi tháng 6: “Không thể trì hoãn thêm việc triển khai vùng phát thải thấp, không thể trì hoãn hạn chế xe máy xăng.” Theo ông, Hà Nội sẽ thực hiện vùng phát thải thấp tại 4 quận trung tâm trong đô thị, nhưng cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng về thời gian thực hiện.
Xây Dựng Hệ Thống Giao Thông Công Cộng
Theo kế hoạch, đến năm 2030, Hà Nội sẽ phát triển hệ thống giao thông công cộng đa phương thức, kết nối các tuyến chính với khu vực đông dân cư. Chính quyền thành phố cũng sẽ mở rộng hệ thống trạm sạc và dịch vụ cho các phương tiện năng lượng sạch, bao gồm xe buýt điện và tàu điện. Cùng với đó, sẽ có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp phương tiện sạch.
Từ quý IV/2025, Hà Nội cũng thí điểm cấm sử dụng đồ nhựa dùng một lần tại các nhà hàng, khách sạn, và quán ăn trong Vành đai 1. Chuyển đổi này không chỉ nhằm bảo vệ môi trường mà còn góp phần tạo ra một không gian sống văn minh và hiện đại hơn cho người dân.
Những Thách Thức Trong Thực Thi
Mặc dù Hà Nội đã lên kế hoạch cấm xe máy và thực hiện vùng phát thải thấp từ năm 2017, việc áp dụng đã gặp nhiều khó khăn do chính sách và hạ tầng không đồng bộ. Đến tháng 12 năm 2024, HĐND TP Hà Nội đã thông qua Nghị quyết mới về vùng phát thải thấp, có hiệu lực từ 1/1/2025, với các yêu cầu nghiêm ngặt đối với xe tải hạng nặng và ô tô không đạt tiêu chuẩn khí thải.
Kế hoạch thí điểm sẽ bắt đầu tại khu vực Hoàn Kiếm và Ba Đình từ năm 2025 đến 2030, trước khi mở rộng ra các khu vực ô nhiễm khác. Tuy nhiên, tình hình hiện tại cho thấy người dân vẫn chủ yếu sử dụng các phương tiện giao thông cá nhân để di chuyển, thể hiện sự khát khao về một môi trường sống tốt đẹp hơn.
Cam Kết và Hỗ Trợ Từ Quốc Tế
Ông Trần Sỹ Thanh cũng nhấn mạnh rằng, sống trong tình trạng khói bụi ô nhiễm kéo dài không thể tiếp tục. Chính phủ Nhật Bản cùng nhiều nước châu Âu cũng đã bày tỏ sự hỗ trợ cho Hà Nội trong việc phát triển giao thông công cộng, bao gồm cả đường sắt đô thị. Hà Nội sẽ triển khai 10 tuyến đường sắt đô thị đến năm 2035, đồng bộ với dự án vùng phát thải thấp.
Chính quyền Hà Nội sẽ đầu tư phát triển hạ tầng điện cho xe buýt và các phương tiện xanh khác, nhắm tới chỉ tiêu 100% xe buýt chuyển sang năng lượng xanh đến năm 2030. Các doanh nghiệp sẽ được hỗ trợ lãi suất vay vốn để đầu tư cho xe buýt xanh và hạ tầng sạc điện.
Khung Thời Gian Thực Hiện
Lịch Trình Cụ Thể
- 1/7/2026: Cấm xe máy chạy xăng trong khu vực Vành đai 1.
- 1/1/2028: Hạn chế ô tô cá nhân chạy xăng, dầu trong Vành đai 1 và 2.
- 2030: Áp dụng hạn chế toàn bộ phương tiện cá nhân chạy nhiên liệu hóa thạch trong Vành đai 3.
- 2031-2035: Tỷ lệ xe điện đạt tối thiểu 50%, 100% xe taxi sử dụng điện trong vùng phát thải thấp.
- Từ 2036: Bắt buộc thực hiện vùng phát thải thấp tại tất cả khu vực ô nhiễm; 100% xe buýt và taxi sẽ chạy bằng điện hoặc năng lượng xanh.
Tóm lại, kế hoạch cấm xe máy chạy xăng và chuyển đổi sang hệ thống giao thông xanh liệu có thể thực hiện thành công tại Hà Nội trong bối cảnh áp lực ô nhiễm không khí gia tăng và nhu cầu bảo vệ môi trường ngày càng cấp thiết. Chính phủ và người dân cần chung tay hành động để góp phần tạo lập một môi trường sống sạch hơn cho các thế hệ tương lai.
